door Jerry Mager
gepost op nelpuntnl.nl 2014 september 14 – 19
Do not be brave at a bear, be brave with a bear (i.e. in bear’s presence; cf. it’s one thing to flourish and another to fight) – Russisch spreekwoord
Bij de meeste Westerse media moet je nu niet wezen of te rade gaan voor deugdelijke informatie en zinnige duiding over samenhangen tussen Vladimir Putin, de Krim, de Oekraïne, Amerika, MH17, de EU en de NAVO. Onlangs las ik twee artikelen die temidden van de eentonige en eenzijdige kleurloze kakofonie weldadig aandoen (vreemd, in deze context: weldadig …. ). Ze zijn van de hand van Anatol Lieven (New York Review of Books, 05 juni 2014) en John Mearsheimer (Foreign Affairs, sept./oktober 2014). Beide opstellen zijn op de respectieve sites vrij toegankelijk. Bij Mearsheimer lees ik ook voor het eerst een verwijzing naar de Cuba-crisis in 1962: “Did Cuba have the right to form a military alliance with the Soviet Union during the Cold War? The United States certainly did not think so, and the Russians think the same way about Ukraine joining the West.”
Toch vreemd dat al die schreeuwlelijken dit akkevietje vergeten lijken te zijn. Ik kan me die spanning nog heel goed herinneren. Wat zou Chrutchov doen toen Kennedy hem sommeerde de schepen met Russische raketten voor Cuba rechtsomkeert te laten maken? Wij zagen die Russische schepen, op zwart-wit tv. Misschien zaten wij er nu niet, indien Nikita destijds had doorgezet. Hoe kon die Russische boer ook maar een seconde denken dat de VS een Russische raketbasis in hun achtertuin zouden tolereren? Nu doen de VS en EU bijna precies hetzelfde als Chrutchov toen probeerde. Stel je voor: een NAVO vloot in Sebastopol in het Zuidpuntje van de Krim, een ketting van starwarraketinstallaties langs Ruslands Westgrens (Estland en Letland grenzen pal aan Rusland) en als room op de taart het Anglo-Saksische bankiersconglomeraat onder dekmantel van de EU, als roofzuchtige sprinkhanen er pal achteraan en op het vinkentouw. Met Democratie en Vrije Markt hoog in het vaandel. Ja, kameraad Putin heeft een gaatje in zijn hoofd! Come on, get real folks! De EU-mafia alleen is al bijna erger dan die raketinstallaties voor Cuba uit 1962.
John Mearsheimer legt de schuld voor deze crisis onomwonden bij het Westen. Hij kwalificeert deze soap als geopolitiek voor nuldejaars leerlingen van het BLO: ‘In essence, the two sides have been operating with different playbooks: Putin and his compatriots have been thinking and acting according to realist dictates, whereas their Western counterparts have been adhering to liberal ideas about international politics. The result is that the United States and its allies unknowingly provoked a major crisis over Ukraine.’ Met name zulke woordjes als ‘unknowingly’ zijn veelzeggend, dodelijk bijna (hoe zou ‘unintentionally’ het hier trouwens doen?). Je kunt als commentator maar beter voorzichtig zijn, want wie weet. Nietwaar?
Anatol Lieven is omzichtiger, bijna impliciet, als het om de schuldvraag gaat, maar laat ‘ons’ geen enkele illusie wat betreft ‘onze’ ambities over federalisatie van de Oekraïne en uitbreiding van de EU-NAVO oostwaarts: “Critics of federalization say that it would allow Russia to block Ukrainian moves toward NATO and the EU. What is surely apparent, however, is that Moscow and its allies in Ukraine have already done this. The goal of the West must be to get all the opposing forces in Ukraine off the streets and back within a legitimate democratic process that is recognized by a majority of Ukrainians, and that will allow the possibility of economic and political reforms by democratic means. Time is short.”
Te bedenken dat nota bene Schotland volop bezig is zich los te wrikken uit het Verenigd Koninkrijk (the UK). Is het niet vandaag dan toch waarschijnlijk overmorgen. Tenzij … Hoeveel subsidiariteit gooit men bij het brouwsel om een passabel etiket te wrochten? Hoe benoemen we dit, welke kant gaat dit op: regionalisme of nationalisme of anders? Waarom de Schotten (en bijvoorbeeld de Catalanen) wel en de Oekraïners en andere etnieën in die regio niet? Wiens belangen prevaleren? Die van Washington, Brussel, de ongrijpbare globaal opererende giga-banken en andere mondiale mega financiële spelers zonder geografisch thuisland, die de touwtjes werkelijk in handen hebben?
‘Lijmen/Het been’
De betogen van Lieven en Mearsheimer liggen zo voor de hand, zijn dermate evident, redelijk en logisch, dat ze slechts de vraag die je bekruipt bij het lezen en aanhoren van al die hitsige Jandoedels die er met de blanke sabel op af willen om Putin een poepie te laten ruiken, onbedwingbaar versterken: of we toch niet door een stel arrogante zelfingenomen halve zolen geregeerd worden en wie het op de redacties van al die deftige kranten en chique opiniebladen in hemelsnaam voor het zeggen hebben? Boorman en Laarmans uit Willem Elsschots ‘Lijmen/Het been’ lijken weer helemaal in business, maar dan in nog gehaaider en gewiekster versies. Een onafhankelijke pers bestaat niet, maar er bestaan toch nog grenzen tussen gekleurd nieuws en schaamteloze opportunistische volksverlakkerij?
Nogmaals John Mearsheimer: “The United States needs Russia’s assistance to withdraw U.S. equipment from Afghanistan through Russian territory, reach a nuclear agreement with Iran, and stabilize the situation in Syria. In fact, Moscow has helped Washington on all three of these issues in the past; in the summer of 2013, it was Putin who pulled Obama’s chestnuts out of the fire by forging the deal under which Syria agreed to relinquish its chemical weapons, thereby avoiding the U.S. military strike that Obama had threatened. The United States will also someday need Russia’s help containing a rising China. Current U.S. policy, however, is only driving Moscow and Beijing closer together.”
MH17 als reddingsboei
Ik ben absoluut niet cynisch – integendeel zelfs – als ik beweer dat de ramp met vlucht MH17 de plukharende politieke pubers tot reddingsboei kan dienen: de ramp is namelijk wrang genoeg een geluk bij een ongeluk. Als de betreffende politici tenminste bij zinnen komen. Deze ellendige gebeurtenis dwingt de diverse partijen immers tot samenwerking, want niemand wil als gevoelloze barbaar op het wereldtoneel aan de kaak gesteld worden. Nou ja: bijna niemand dan. Er blijken helaas altijd gestoorde geesten die juist dát als hun handelsmerk lijken te beschouwen. Extreem pathologisch narcistisch exhibitionisme met een ongezonde scheut sadisme. Hoogst infantiel, intens kwaadaardig, buitengewoon boosaardig en absoluut niet gezellig meer! 
Het onderzoek naar de oorzaken en het bergen van lichamen wordt vóór op de krantenpagina’s gehouden. Er hoeft maar een schot gelost te worden of we lezen: terroristen bemoeilijken ….., partij X of Y frustreert het onderzoek en de berging, en vul maar in. Iedereen probeert iedereen voortdurend de zwarte piet toe te spelen. We krijgen per metaaldeeltje te horen, hoe zwaar, waar en hoe en waarschijnlijk van wie afkomstig. De aantallen reddingswerkers worden opgeschaald of, vanwege oplopende spanningen ter plekke, juist verminderd en hele afdelingen van de politie danken hun voortbestaan en promoties aan deze gebeurtenis. De schermutselingen in die regio zijn nu onherroepelijk geframed vanuit MH17. Dat schuift andere aspecten weleens naar de achtergrond – en dit is bijna een understatement. Het gaat echter nadrukkelijk om een humanitaire aktie. De dappere democratische en volstrekt onpartijdige media worden niet moe ons dat in te peperen.
Dat ons nu reeds wordt ingehamerd dat het onderzoek inzake MH17 vermoedelijk lang zal duren, kan er volgens mij alleen maar op duiden dat achter de schermen al druk wordt gemarchandeerd en gesjacherd, want elke partij zal proberen er een slaatje uit te slaan. De media zeker niet uitgezonderd. Ik mag in een boon veranderen indien intussen niet al peperdure Public Affairs- & Reclame-bureaus de regie hebben overgenomen. Iedere partij kan er met minimaal gezichtverlies en maximale (morele) winst uitspringen. Wellicht wordt er nog een Nobelprijsje of wat tegenaan gegooid (Vladimir Putin en Angela Merkel staan hoog genoteerd. Obama schijnt zijn Nobelprijs al via e-Bay verpatst te hebben …) en moet er nog een geschikte zondebok worden gevangen, gehersenspoeld, gechanteerd en klaargestoomd om straks als schuldige aan den volke te worden getoond en publiekelijk aan het hout gespijkerd. Losers genoeg op deze wereld. Dus dat gaat vast ook lukken. Na enige tijd verdwijnt die figuur geruisloos uit beeld, krijgt wellicht zelfs een andere identiteit en een baantje. Andere scenario’s blijven intussen denkbaar.
De echte belangen waarom het gaat, hebben weinig met ons, de Oekraïeners, de Russen of gewone Amerikanen van doen. Die belangen liggen hoogstwaarschijnlijk op het gebied van gaswinning en -leveranties, delfstoffen, kernverdragen, wapenproducties en wie weet, misschien zelfs biologische ongein (ebola-virus en anti-virus, wie zal het zeggen) en natuurlijk afspraken over grenzen en te respecteren invloedsferen. Ik ben niet zo hovaardig mij te verbeelden dat ik de gecombineerde geheime diensten en denktanks van de diverse spelers in macabre, morbide, creativeit kan overtreffen als het om te dolle doemscenario’s en absoluut absurde apocalypsen gaat. In ieder geval zal Putin, door ervaring wijs geworden, zeer waarschijnlijk niet alleen met plechtige afspraken en schone beloften genoegen nemen, maar keiharde garanties willen. Het wordt er dus niet makkelijker op. Was dat nou nodig? Welke risico’s lopen en nemen die politieke praatjesmakers, potsierlijke pipo’s en platte paljassen nou zelf? 
cynisme?
Ongetwijfeld veel cynisme, want het gaat om grote belangen van machtige spelers. Wij zijn slechts klootjesvolk dat dankbaar en blij mag gaan stemmen om de show te legitimeren. Ik heb Slavoj Žižeks opstel Barbarism with a Human Face nogeens gelezen en ik benijd de Oekraïners (en ons) niet. Wat moeten zij? Wat kunnen wij, ingezetenen van ‘het project Europa’ doen om hen eventueel te helpen? Wij weten intussen niet beter of we leven in de meest benijdenswaardige welvarende democratie op deze planeet. Hebben wij wel zo’n dringende behoefte aan nieuwe EU-/NAVO-leden die ons straks gaan vertellen, uitleggen en aantonen dat we ons moedwillig laten bedotten, bestelen en beliegen? Dat is geen prettig vooruitzicht en toch is dat het waar Žižek zowel ons als de Oekraïners voor waarschuwt.
Willen wij straks wel in de spiegel kijken die zij ons vermoedelijk gaan voorhouden, wanneer ze eenmaal ‘bij ons horen’? Ze zijn tenslotte niet voor niets op de Maidan gesneuveld. Lees zijn essay zelf. Ik citeer daaruit als smaakmaker hieronder enkele passages. 
uit: Barbarism with a human face
“Putin’s foreign policy is a clear continuation of the tsarist-Stalinist line. After the Russian Revolution, according to Putin, the Bolsheviks did serious damage to Russia’s interests: ‘The Bolsheviks, for a number of reasons – may God judge them – added large sections of the historical south of Russia to the Republic of Ukraine. This was done with no consideration for the ethnic make-up of the population, and today these areas form the south-east of Ukraine.’ ….. …..
The events in Ukraine – the massive protests that toppled Yanukovich and his gang – should be understood as a defence against the dark legacy resuscitated by Putin. The protests were triggered by the Ukrainian government’s decision to prioritise good relations with Russia over the integration of Ukraine into the European Union. Predictably, many anti-imperialist leftists reacted to the news by patronising the Ukrainians: how deluded they are still to idealise Europe, not to be able to see that joining the EU would just make Ukraine an economic colony of Western Europe, sooner or later to go the same way as Greece. In fact, Ukrainians are far from blind about the reality of the EU. They are fully aware of its troubles and disparities: their message is simply that their own situation is much worse. Europe may have problems, but they are a rich man’s problems. ….. ……
Some political commentators claim that the EU hasn’t given Ukraine enough support in its conflict with Russia, that the EU response to the Russian occupation and annexation of Crimea was half-hearted. But there is another kind of support which has been even more conspicuously absent: the proposal of any feasible strategy for breaking the deadlock. Europe will be in no position to offer such a strategy until it renews its pledge to the emancipatory core of its history. Only by leaving behind the decaying corpse of the old Europe can we keep the European legacy of égaliberté alive. It is not the Ukrainians who should learn from Europe: Europe has to learn to live up to the dream that motivated the protesters on the Maidan. The lesson that frightened liberals should learn is that only a more radical left can save what is worth saving in the liberal legacy today.” [mijn cursivering en accentuering; jm]
ga alsjeblieft op je reclame lijken!
Daar komt Žižeks boodschap op neer: ga lijken op de reclame die je – als Vrije Westen, EU, vrije-markt-paradijs en Democratie – van en voor jezelf maakt. Anders kun je beter je wervende reclameboodschappen achterwege laten of drastisch bijstellen en realistisch worden.
Wat betreft het ‘project Europa’: begin met de afschaffing van dat kostenverslindende en symbolisch averechts werkende maandelijkse verhuiscircus tussen Brussel en Straatsburg. Duitsland en Frankrijk zijn toch echt niet meer met elkaar in oorlog?
Wat de democratie in Nederland aangaat: of wij nu kijken naar de Algemene Beschouwingen van de Tweede Kamer in september, of naar de zoveelste Parlementaire Enquête over de zoveelste maatschappelijke megafraude en/of bestuurlijke miskleun: het maakt helemaal geen verschil meer. Ooit instituten van de democratie, zijn ze inmiddels uitgehold en verworden tot lege rituelen die nu eenmaal bij het etiket, het ‘keurmerk’, Democratie horen. Hoe spannend ‘de media’ en ‘de deskundologen’ het ook proberen voor te stellen (vooral geframed als ultieme feesten der Democratie), ze zijn boring, in turbo speak: boeien! Die misselijke prijsjes – voor de ‘beste debater’ en de beste-weet-ik-niet-wat – zijn de insults die bovenop de injuries worden gestapeld; het format van de spelletjeshow, om tenminste nog wat kijkers te lijmen en wie weet, om politici te promoten? Het klootjesvolk krijgt pontificaal de middelvinger. Want, wij hebben als klootjesvolk immers weinig tot niemendal in te brengen, behalve misschien diegenen die (bewust) stemmen in de richting die toch al voor ons lijkt te zijn uitgestippeld en bepaald. Hooguit zij, kunnnen misschien nog enigszins de illusie koesteren dat ze meeregeren en meebeslissen, maar ook voor hen is deze ontwikkeling natuurlijk de dood in de pot.
Op welke politieke partij zou je in Nederland momenteel moeten stemmen om veranderingen te bewerkstelligen? Alles hobbelt, suddert en sukkelt mee, weet van voren niet of ‘ie van achteren leeft, bewijst knikkebollend, kwekkend en kakelend vrome lippendienst aan weet-ik-wat, maar is alleen gefocust op de plucheplek, die eigen baan-met-nog-vettere-vooruitzichten, de EU-vleespotten van Brussel voor zichzelf (die witte raaf daargelaten). Wij maken het nota bene real time mee met deze bizarre regeringscoalitie van ‘sociaaldemocraten’ en neoliberalen. Me dunkt, dit is niet bepaald het voorland dat die boze luitjes daar op de Maidan voor ogen staat.
ook eskimo’s willen ijskasten
Trouwens, ik vind het ook geen fijn idee dat Putin en eventuele andere deugnieten weer eens hebben kunnen zien wat een kwaliteit er aan onze kant achter de knoppen zit. De hele mikmak met de broek op de enkels. Da’s bijna een uitnodiging tot avontuurlijke experimenten. Door grote overmacht (nu nog wel) kun je die lust tot avontuur hopelijk nog binnen de perken houden, maar toch, het is geen rustgevend gevoel. Hoe zeer ‘onze’ kranten ook het tegendeel beweren.
De Chinezen, Indiërs of Russen zullen heus niet onder de indruk zijn van het feit dat politicus X de hoofdprijs van Oeteldonk heeft gekregen en politicus Y de laatste ronde haalde van het spelletjesprogramma vul-maar-in en dat staatsman Z bij ieder prestigieus praatprogramma aanschuift om sappige snedigheden te spuien. Zij beoordelen: hoe presteren die politieke leiders in de praktijk en onder stress, hoe goed kennen ze de geschiedenis, hoe scherpzinnig zijn ze in het inschatten van situaties, hoe knap kunnen ze improviseren aan de hand van gezonde empathie en intelligentie en hoe deugdelijk zijn ze op de lange baan. Dat zijn een paar kwaliteiten die we graag bij onze politici zien. Vooral Chinezen schijnen goed te zijn in het lange-baan-werk, die kijken niet op een eeuw.
Wij hebben nota bene een premier die zich laat voorstaan op het niet-hebben van een visie. Dat was al evident, maar de man gaat er nog prat op ook en wrijft het ons in. Tenslotte leven we in een Democratie. Wat is het? Is het een briljant improviseur, die vanuit een diepe wijsheid en grote kennis van zaken, ad hoc de schitterendste (en duurzame, toekomstbestendige!) oplossingen uit de mouw schudt, of is het een zeer sociaalvaardige poseur en begaafde, gewiekste manipulator, die bewijst ijskasten aan eskimo’s te kunnen verkopen? Wat zegt het over ‘s-mans mede- en tegenspelers? Hoe staan ‘onze media’ hierin? En wijzelf? Willen we graag massaal bij de neus worden genomen? Dat scheelt wel een hoop denkwerk, da’s waar. Tragisch dat eskimo’s steeds meer om ijskasten verlegen zitten, vanwege de globale opwarming, dus zo’n grote kunst is het slijten van ijskasten op de Pool nu ook weer niet.
“…. some have greatness thrust upon them.”
Een ambitieuze clown lijkt zich al warm te lopen om straks het stokje over te nemen, want als het pipo Y. lukt als conferencier en buutredenaar dan moet ik het toch zeker ook kunnen, zal de redenering zijn. Af en toe gooit ‘ie in de media een balletje op. In een normale wereld zou je schouderophalend zeggen: de stakker, hij zit in het verkeerde toneelstuk en ook nog eens in de verkeerde rol. Ooit wordt zo’n gesjochte gup wel wakker. Maar helaas, we leven in te dolle tijden en een nar of nitwit kan onverhoeds op de troon terecht komen. Klaar ben je. Je zou bijna gaan wensen dat de Chinezen Nederland opkochten. Dan ging in ieder geval onze keuken er tenminste op vooruit.
Intussen worden wij, het klootjesvolk, zoet gehouden met foto’s van mannen in camouflage tenue die knuffels omhoog steken, van omgewoelde akkers waaruit stukken metaal lijken te spruiten, en wat al niet meer. Wie die mannen zijn en waar die foto’s zijn geschoten? Zitten er archiefbeelden tussen, is er gephotoshopped, beide, meer en anders? Joost mag het weten. De bekokstoofde deals hoeven natuurlijk niet per se in het belang van onze planeet uit te pakken. But, who cares? Morgen is immers weer voetbal op tv en een nieuw Euro-songfestival! 
man van 5 miljard
De verwarring waarin menige Nederlandse commentator-analist blijkbaar verkeert, vond ik geïllustreerd en bevestigd in de column van Trouw-columnist Rob de Wijk (Trouw 12 09 14): “Veel en hard schreeuwen zonder stok achter de deur. “ De Wijk noemt Teddy Roosevelt een van zijn grote inspirators: “Speak softly, and carry a big stick’ was het adagium van de Amerikaanse president Theodore Roosevelt. In 1901 wist hij al dat politiek geschreeuw, zonder dat daar echte macht achter schuilt, gedoemd is te mislukken, zeker als te laat tot actie wordt overgegaan. Roosevelts inzicht is altijd richtinggevend voor mijn denken geweest, maar is dat niet voor het overgrote deel van de bevolking en de politiek.”
De Wijk verwijt de VS en EU geen grote stok achter de deur te hebben: “Veel geschreeuw zonder een stok achter de deur speelt ook bij de Oekraïne-crisis. De crisis was vermoedelijk niet ontstaan als Europese landen hun defensie op orde hadden gehad en politiek meer eensgezind waren zodat ze geloofwaardig met sancties konden dreigen. Er is geen big stick, maar wel een hoop geschreeuw.” De aap komt echter snel uit de mouw als De Wijk toch terzake geraakt: “Het komt nu gelukkig allemaal goed omdat de Navo-lidstaten zich tijdens de top hebben verplicht te streven naar een defensiebegroting van 2 procent van het BBP. Premier Rutte heeft ook Nederland hiertoe verplicht. Dit betekent dus dat er niet 100 miljoen euro, maar ruim 5 miljard euro bij de defensiebegroting komt. Toch?” Aha, meneer De Wijk wil gewoon 5 miljard euro naar defensie. Als we defensie maar spekken, dan kunnen we de wereld weer aan en Putin terug in zijn hok commanderen. Dat De Wijk dit zelf gelukkig niet helemaal gelooft, blijkt echter rap uit een volgende passage. Wat hij namelijk echt als big stick beschouwt, blijkt goed en gedegen onderwijs en niet primair defensie. Defensie is zijn broodheer, daar lobbyt De Wijk voor: “Want de big stick, echte kennis over djihadisme, crisisbeheersing en internationale betrekkingen, en de behoefte zich in de tegenstander te verdiepen ontbreken goeddeels.” Hier is geen speld tussen te krijgen. Dit ben ik helemaal met de heer De Wijk eens. Die 5 miljard euro moeten dus naar degelijk en effectief onderwijs en zeker niet naar defensie. Helaas. Dat had natuurlijk al veertig jaar terug en veertig jaar lang gemoeten, dan hadden we nu waarschijnlijk minder van die gevaarlijke simpele schreeuwlelijken op belangrijke en vitale posten zitten.
Oeteldonk
Behalve aan Theodore Roosevelt bekent De Wijk zich schatplichtig aan D66-voorman Pechtold en dat is toch het zekerste bewijs dat De Wijk het Noorden even compleet kwijt is. Want, wie beweert met serieuze zaken in de weer te zijn, heeft namelijk niks en niemendal bij meneer Pechtold te zoeken. Diens club D66 heeft nota bene als onderdeel van ‘de loyale oppositie’ zojuist de gedeelde hoofdprijs van een carnavalsvereniging uit Oeteldonk gekregen – de Prinsjesprijs. Aláááf en Hollekiedééé´….
Noch Anatol Lieven, noch John Mearsheimer, wekken ook maar de geringste indruk in de waan te verkeren dat het Nederlandse Oeteldonk het epi-centrum van de wereldpolitiek zou zijn. Hou dus op met de krakkemikkige clownerie en het nutteloze Putin-bashing, ga echt aan het werk en probeer liefst zo snel mogelijk het schuurtje weer fatsoenlijk bij het huisje te krijgen.
LEZEN
John Mearsheimer: Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin http://www.foreignaffairs.com/articles/141769/john-j-mearsheimer/why-the-ukraine-crisis-is-the-wests-fault
Anatol Lieven: Ukraine—The Way Out http://www.nybooks.com/blogs/nyrblog/2014/may/05/ukraine-only-way-to-peace/
Cubacrisis 1962 > USSR – USA http://nl.wikipedia.org/wiki/Cubacrisis
Slavoj Žižek (2014): Barbarism with a Human Face in de London Review of Books – Vol. 36 No. 9 · 8 May 2014 vrij toegankelijk op de site http://www.lrb.co.uk/v36/n09/slavoj-zizek/barbarism-with-a-human-face / Van dit essay verscheen een Nederlandse vertaling in de Groene Amsterdammer van 11.06.2014, nr. 24
* Japhy Wilson and Erik Swyngedouw, editors (2014): The Post-Political and Its Discontents. Spaces of Depoliticisation, Spectres of Radical Politics / Edinburgh: University Press / ISBN: 978 0 7486 8297 3 (hardback) ; ISBN: 978 0 7486 8298 0 (webready PDF); hierin (vooralsnog) vooral: H.1 (25-47) – Mike Raco: The Post-Politics of Sustainability Planning: Privatisation and the Demise of Democratic Government; H.4 (86-108) – Nic. Van Puymbroeck & Stijn Oosterlynck: Opening Up the Post-Political Condition: Multiculturalism and the Matrix of Depoliticisation; H.10 (208-228) – Hans-Martin Jaeger: Neither Cosmopolitanism nor Multipolarity: The Political Beyond Global Governmentality; H.11 (244-260) – Alex Loftus: Against a Speculative Leftism; (299-312) – Erik Swyngedouw & Japhy Wilson: There Is No Alternative
Voor het conventionele verhaal over politieke partijen – ietwat saai en ouderwets: Robin T. Petitt (2014): Contemporary Party Politics / London, New York: Palgrave Macmillan / ISBN: 978-0-230-23780-3
Prinsjesprijs http://prinsjesfestival.nl/evenementen/prinsjesprijs/
links > Work In Progress Münchhausen
Sarah 